پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال تاجیکستان، تلاش‌های گسترده‌ای برای بازگرداندن زبان تاجیکی-فارسی به جایگاه تاریخی و فرهنگی‌اش صورت گرفته است.
امروزه زبان تاجیکی-فارسی با حفظ هویت اصیل خود و همراه با حفظ تفاوت های خطی و گویشی، به عنوان زبان رسمی و قلب تپنده فرهنگ این کشور در حال احیا است.
مردم تاجیکستان این روز را فرصتی می‌دانند برای ارج نهادن به زبان مادری، حفظ میراث فرهنگی و تاکید بر اهمیت زبان تاجیکی-فارسی در زندگی روزمره، آموزش و ارتباطات ملی.
زبان تاجیکی-فارسی، جدا از جایگاه ادبی و تاریخی خود، پیوندی عمیق بین نسل های گذشته و آینده ملت تاجیک است که امروز با افتخار و احترام زنده نگاه داشته می‌شود.
پیشینه تاریخی زبان تاجیکی-فارسی
– زبان تاجیکی شاخه‌ای از زبان فارسی است که در منطقه فرارود (ماوراءالنهر) شکل گرفته و قرن‌ها زبان علم، ادب و فرهنگ بوده است.
– تاجیکستان زادگاه ادیبان بزرگی چون رودکی سمرقندی (پدر شعر فارسی)، کمال خجندی و دیگر شاعران نامدار است.
– پس از ورود اسلام در قرن هشتم میلادی، زبان فارسی دری در این منطقه شکوفا شد و به زبان رسمی دربارها و مراکز علمی تبدیل گردید.
– در قرن دهم میلادی، حکومت سامانیان در تاجیکستان شکل گرفت که نخستین حکومت ایرانی پس از اسلام بود و نقش مهمی در گسترش زبان فارسی داشت.
وضعیت کنونی زبان تاجیکی-فارسی
– پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۹۹۱، زبان تاجیکی به عنوان زبان رسمی کشور شناخته شد.
– برخلاف ایران و افغانستان که از خط فارسی استفاده می‌کنند، تاجیکستان از خط سیریلیک برای نگارش زبان تاجیکی بهره می‌برد. این تغییر خط در دوران شوروی با هدف جداسازی فرهنگی و افزایش سواد انجام شد.
– پس از استقلال، برخی تلاش‌ها برای بازگشت به خط فارسی صورت گرفت، اما هنوز خط سیریلیک رایج‌ترین شیوه نگارش است.
– زبان تاجیکی امروزی واژگان زیادی از روسی و ازبکی وام گرفته است، اما همچنان برای فارسی زبانان قابل فهم است.
– زبان تاجیکی نه تنها ابزار ارتباط، بلکه نماد هویت ملی و فرهنگی مردم تاجیکستان است. جشن هایی مانند روز زبان تاجیکی نشان دهنده اهمیت این زبان در جامعه تاجیک است.
پایان
