بر اساس گزارش منابع محلی، استاد خلیق هنگام عبور از جاده در منطقه “شادیان” شهر مزارشریف، زیر موتر گرفته شد.
با وجود انتقال فوری به شفاخانه، به دلیل شدت جراحات وارده، جان خود را از دست داد. این واقعه در صبح روز سه شنبه رخ داد و جامعه فرهنگی بلخ را در اندوهی عمیق فرو برد.
زندگینامه و پیشینه فرهنگی
تولد و تحصیلات:
متولد ۱۲ عقرب ۱۳۳۴ (۱۹۵۵ میلادی) در مزارشریف.
تحصیلات: زمینشناسی نفت و گاز در دانشگاه مزارشریف (۱۳۵۱–۱۳۵۵).
کارشناسی ادبیات فارسی از دانشگاه بلخ (۱۳۷۳-۱۳۷۵).
کارشناسی ارشد ادبیات فارسی از دانشگاه پیام نور (۱۳۹۳–۱۳۹۴).
مسئولیت های کلیدی:
رئیس انجمن نویسندگان بلخ (از ۱۳۶۹ تا زمان وفات).
رئیس اداره اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ (۱۳۸۳–۱۳۹۸).
مدیر مسؤول نشریات ادبی:
ماهنامه ام البلاد (۱۳۷۶–۱۳۷۷)،
روزنامه بیدار (۱۳۷۸–۱۳۸۰)،
ماهنامه کیان (۱۳۸۱–۱۳۸۲) .
آثار ماندگار استاد خلیق در طول حیات پربار خود ۴۱ اثر مکتوب در حوزه های شعر، پژوهش و ترجمه منتشر کرد:
الف) آثار پژوهشی:
“جلوه های بلخ”: تحلیل جایگاه بلخ در تمدن، تاریخ و ادبیات (مرجع معتبر پژوهشگران).
“تاریخ ادبیات بلخ” (۱۳۸۷): پوشش ادبیات منطقه از دوران باستان تا سده ۲۱ که “تلاش فردوسی وار” توصیف شده است.
“تأثیر شاهنامه بر شعر مقاومت افغانستان” (۱۳۹۵): بررسی نقش حماسی فردوسی در ادبیات معاصر.
ب) مجموعه های شعری:
“تکبیر عاشقانه”: دفتر شعر آیینی با محوریت توحید و عرفان، مورد نقد تخصصی در ایران و افغانستان.
“شعر مقاومت”: تلفیق درد، امید و نقد اجتماعی در برابر افراطگرایی.
ج) ترجمه ها:
“کولاک میگرید” (۱۳۹۶): ترجمه شعرهای سرگی یسینین از روسی به فارسی.
ویژگی های شخصیتی و منش
تواضع و مردمداری: به گفته همکاران، “فروتن، کم حرف و مهربان” بود و به عنوان “پدر فرهنگیان شمال” شناخته میشد.
پیوند دین و فرهنگ: اعتقاد داشت “دین و فرهنگ دو بال پرواز انسان به سوی حقیقت اند”.
حمایت از نسل جوان: آموزش کارهای رسانه ای و نقد ادبی به جوانان بلخ از مهمترین دغدغه هایش بود.
نقل قول کلیدی از شاهین آقاخانی:
“خلیق با قلمش آیینه جان، و با سخنش نغمه روشنایی بود.او نه شاعر که مشعلدار معرفت در سرزمین اسطوره ها بود”.
جمع بندی: میراثی که زنده میماند
صالح محمد خلیق تنها یک شاعر یا مورخ نبود؛ معماری فرهنگی بود که بنیان نهادهای ادبی بلخ را استوار کرد.
مرگ فیزیکی او هرچند ضایعه ای جبران ناپذیر است، اما مشعلی که او در حوزه حفظ زبان فارسی، تاریخنگاری بلخ و تربیت نسل نو برافروخت، خاموش شدنی نیست.
همانگونه که خود در شعری نوشت:
روح ات شاد و جنت الفردوس مکانات باد؛ ای فرزند بلخ و حکمت”.
پایان
