پزشکیان افغانستان را در زمره کشورهای کلیدی همسایه شامل ترکیه، پاکستان، عراق و کشورهای خلیج فارس ذکر کرد و بر ضرورت “فعال تر شدن روابط تجاری، فرهنگی و گردشگری” تأکید نمود.
این رویکرد بخشی از “سیاست عزت، حکمت و مصلحت” ایران برای کاهش تنش های منطقه‌ای و تقویت همکاری های اقتصادی با محوریت گروه هایی مانند بریکس و شانگهای است.
آخرین سفر رییس جمهور ایران به افغانستان به سال ۱۳۹۳ (دوران حسن روحانی) بازمی‌گردد.پیش از او، احمدی نژاد (۱۳۸۸) و خاتمی (۱۳۸۱) نیز از کابل دیدن کرده بودند.
این سفر در صورت وقوع، نخستین دیدار سطح ریاست جمهوری پس از حاکمیت امارت اسلامی (۲۰۲۱) خواهد بود. پیش تر، عباس عراقچی (وزیر خارجه) در دلو ۱۴۰۳ به کابل سفر کرده بود.
تأکید افغانستان بر “بهره برداری از بندر چابهار به سود دو کشور و منطقه” در دیدار اخیر با سفیر ایران، نشان دهنده تمایل به توسعه پروژه های زیرساختی است.
ایران اعلام آمادگی کرده تا در چارچوب گروه کاری سازمان ملل، افغانستان را در مهار تولید مواد مخدر یاری رساند.
با وجود ادعای “برادری” پزشکیان با افغان‌ها،سیاست اخراج مهاجران غیرمجاز توسط معاون وی (زهرا بهروز) تشدید شده است:”میزبانی ما از افغان ها پایان یافته”. این تناقض می تواند به مانعی دیپلماتیک تبدیل شود.
پزشکیان در سخنانش بر “صلح و تعامل سازنده” به عنوان جایگزین “جنگ و خونریزی” تأکید کرد.
این گفتمان ممکن است پاسخ به نگرانی های امارت اسلامی درباره فعالیت داعش در بلوچستان باشد.
اولویت دادن به همکاری با روسیه و چین در مقابل غرب، نشان دهنده تلاش ایران برای تقویت نفوذ در افغانستان خارج از چارچوب غربی است.
نتیجه‌گیری:
سفر احتمالی پزشکیان می تواند نقطه عطفی در روابط تهران-کابل پس از امارت اسلامی باشد، اما موفقیت آن منوط به حل چند تناقض است:
*همکاری اقتصادی در برابر تنش مهاجرتی؛
*تعامل با کابل درحالیکه ایران بر حقوق بشر در غزه تأکید می‌کند؛
*هماهنگی با قدرت‌های منطقه‌ای مانند قطر و پاکستان که در پرونده افغانستان نقش فعال دارند.
تحقق “صفحه جدید” روابط نیازمند عبور از این پیچیدگی ها با دیپلماسی عملی و عینی است.
تحلیلگران فرحت نیوز
