پزشکیان سفر خود را با ادای احترام به محمد اقبال لاهوری، شاعر پارسیگوی و نماد وحدت اسلامی، در لاهور آغاز کرد.
او در توئیتر خود تأکید کرد: “اشعار اقبال پیوند فرهنگی ایران و پاکستان را تجسم میبخشد”.
بر اساس اعلام رسمی رئیسجمهور و منابع خبری، اسناد مذکور در پنج محور کلیدی دسته‌بندی می‌شوند:
محور همکاری حوزه‌های شاخص نمونه اقدامات حقوقی، قضایی و صنعتی،توسعه صنایع استراتیژی تدوین چارچوب های مشترک مبارزه با قاچاق حمل ونقل و ترانزیت کریدورهای مرزی،زیرساخت های ریلی استفاده مشترک از دروازه مرزی میرجاوه (تفتان) میراث فرهنگی و گردشگری حفاظت از میراث مشترک تسهیل ویزا بازسازی مقبره اقبال با مشارکت ایران علم، فناوری و اقتصاد نوآوری‌های کشاورزی همکاری های هسته‌ای صلح‌آمیز افزایش تجارت به ۱۰ میلیارد دالری هم‌افزایی منطقه‌ای امنیت مرزی،مقابله با تروریسم،تشکیل کمیته مشترک ضدتروریسم.
پزشکیان: قدردانی از حمایت پاکستان در جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل: “پاکستان تجاوز رژیم صهیونیستی را محکوم کرد و از تمامیت ارضی ایران دفاع نمود”.
تأکید بر وحدت اسلامی: “دشمن می خواهد بین کشورهای اسلامی تفرقه بیاندازد، اما ما با همکاری‌های مشترک این نقشه را خنثی می‌کنیم”.
شهباز شریف: محکومیت حمله اسرائیل به ایران: “این اقدام غیرقانونی بود و پاکستان کاملاً از ایران حمایت می‌کند”.
همکاری امنیتی: “هیچ نوع تروریسمی در خاک ایران را تحمل نمی‌کنیم”.
با وجود هدفگذاری ۱۰ میلیارد دالری، آمار رسمی نشان می‌دهد مبادلات دو کشور در سه ماهه اول ۱۴۰۴، ۱۵٪ کاهش یافته است.
تحلیلگران اقتصادی عملیاتی شدن این هدف را با توجه به تحریم‌ها و ضعف زیرساخت های پاکستان نامحتمل می‌دانند.
همزمان با سفر پزشکیان، پاکستان بالاترین نشان نظامی خود را به جنرال مایکل کوریلا، فرمانده سنتکام آمریکا (نقش آفرین در عملیات ضدایرانی) اعطا کرد.
این اقدام واکنش تند محافل سیاسی ایران را برانگیخت.
دو کشور در جنوری ۲۰۲۴ به موشک باران متقابل مرزها پرداختند. اگرچه توافقنامه جدید بر امنیت مرزی تمرکز دارد، اما اجرای آن نیازمند اعتمادسازی است.
منابع دیپلماتیک اشاره می‌کنند پاکستان به صورت پنهانی کانال ارتباطی بین ایران و آمریکا است.
وزیر خارجه آمریکا اخیراً از “تمایل سازنده اسلام آباد برای میانجی‌گری” تقدیر کرده است.
پزشکیان ابراز امیدواری کرد ایران از طریق پاکستان به کریدور اقتصادی چین متصل شود. اما کارشناسان هشدار می دهند تحریم های بین‌المللی این چشم انداز را تهدید می‌کند.
جمع بندی:
سفر پزشکیان به پاکستان، با وجود دستاوردهای نمادین در حوزه‌های فرهنگی و امضای اسناد متعدد، با چالش های عمیقی روبه روست:تقویت گفتمان وحدت اسلامی، توسعه بازارهای مرزی، و امکان استفاده از پاکستان به عنوان پل ارتباطی با جهان.
تناقض در سیاست های پاکستان نسبت به غرب، ضعف اقتصادی دو طرف، و عدم تضمین اجرای اسناد.
به گفته احمد علوی، پژوهشگر اقتصادی: “وعده ۱۰ میلیارد دالری بیشتر یک ژست سیاسی است تا برنامه اقتصادی عملی”.
موفقیت این توافق‌ها در گرو تبدیل دیپلماسی شاعرانه (با محوریت اقبال) به اقدامات اجرایی در مرزهای مشترک است.
پایان
